Θεόδωρος Βρυζάκης (1814-1878) Πολεμικό Συμβούλιο Λάδι σε μουσαμά, 38 x 33 εκ.

Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου Δωρεά του Πανεπιστημίου Αθηνών

Ο Θεόδωρος Βρυζάκης παράλληλα με τις μεγάλες ιστορικές συνθέσεις  του φιλοτέχνησε και ρομαντικές ηθογραφίες του Αγώνα, προβάλλοντας την ανθρώπινη πλευρά των Ελλήνων αγωνιστών.

Στο έργο Πολεμικό Συμβούλιο, απεικονίζεται μια ομάδα πολεμιστών να συζητούν σε ένα ειδυλλιακό τοπίο με αναφορές στη μεσογειακή φύση. Ο ζωγράφος καταγράφει με συγκινητικό ρεαλισμό τις μορφές τους, ως μια εικόνα, που απηχεί τα φιλελληνικά αισθήματα και περιγράφει την καθημερινότητα των Ελλήνων αγωνιστών. Απεικονίζονται σκεπτικοί, με πλήρη πολεμική εξάρτυση -πιστόλια ζωσμένα στο σελάχι, παλάσκες, σπαθί και καριοφίλια-σε στιγμή ανάπαυλας από τον κλεφτοπόλεμο.      

Η κεντρική μορφή με την εκφραστική κίνηση του χεριού δεσπόζει στο κέντρο της ομάδας, μπροστά από τη στωική μορφή του ηλικιωμένου, συμβολίζοντας τον ανώνυμο επαναστατημένο ελληνικό λαό. Η μορφή με την πλάτη προς τον θεατή συντροφεύει την ομάδα με μουσική, προκαλώντας μια διαφορετική ρομαντική «ανάγνωση», η οποία παραπέμπει στον αρχαίο ραψωδό, που τραγουδά τα πάθη του αγωνιζόμενου ελληνικού λαού.

Αναμφίβολα το ενδιαφέρον του ζωγράφου είναι επικεντρωμένο στους ανώνυμους πολεμιστές, οι οποίοι απεικονίζονται με αυθόρμητη και άμεση απόδοση, προδίδοντας την πρόθεση του καλλιτέχνη να αποδώσει την ανθρώπινη πλευρά του Αγώνα σε μία λυρική ποιητική ατμόσφαιρα.

Ο ρομαντικός και συναισθηματικός χαρακτήρας του έργου συνάδει με το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων για τους σύγχρονους κατοίκους της Ελλάδας, όπως χαρακτηριστικά διαφαίνεται από τα λεγόμενα του Γάλλου τεχνοκριτικού Augustin Jal: «Βαρέθηκα πια τους αρχαίους Έλληνες...Ο Έκτωρ, ο Αχιλλεύς, ο Αγαμέμνων με κουράζουν με την υψηλή τους τελειότητα. Τι με νοιάζουν εμένα οι στρατιώτες του Πριάμου; Αυτοί που με συναρπάζουν είναι οι κλέφτες και οι αρματολοί… Οδυσσέας, Κολοκοτρώνης, να τα ονόματα που μιλούν στην καρδιά μου. Σ’ εγκαταλείπω, λοιπόν, αρχαία Ελλάδα, που για χάρη σου χύθηκε τόσο αίμα και που στοίχισες στους ποιητές μας τόσο μελάνι και στους ζωγράφους μας τόσα χρώματα».(Jal. A., L’ artiste et le philosophe, entretiens critiques sur le Salon de 1824, Παρίσι, 1824).

Λαμπρινή Καρακούρτη
Ιστορικός Τέχνης ΕΠΜΑΣ